Uit tijdschrift "Ons Meetjesland", 1985, 18de jaargang, nr. 2

DE SOCIALISTISCHE HARMONIE
VOORUITZICHT - EEKLO
(1924 - 1938)

De geschiedenis van de Socialistische Harmonie Vooruitzicht (SHV) hangt nauw samen met de definitieve doorbraak en bloei van het socialisme in Eeklo tussen de twee wereldoorlogen.  Vóór 1914 waren de Eeklose socialisten er niet in geslaagd een zetel in de gemeenteraad te bemachtigen.  Sedert 1872 werd Eeklo trouwens met ruime meerderheid door de katholieken bestuurd en na de gemeente­raads­verkiezingen van 1911 was de gemeen­teraad zelfs homogeen katholiek samen­gesteld !  Vóór de eerste wereldoorlog was de socialis­tische actie vooral gericht op sociale strijd; de socialisten moesten in groep voor hun rechten opkomen want individueel waren ze veel te kwetsbaar.  Door bedrei­gingen, ontslagen en broodroof probeerden de Eeklose fabrikanten hun "werkvolk" zoet te houden en de socia­listische gedachte te onder­drukken.  De lock-out van 1911 had dat bewezen.

De eerste wereldoorlog heeft die situatie grondig veranderd: vier jaren bezetting hadden de arbeids­verhoudingen diepgaand gewijzigd, zowel voor de arbeiders als voor de patroons.  De arbeiders hadden geleerd dat patroons niet zó machtig waren, de opgeëisten hadden zelfs tegen de Duitsers een vuist gemaakt (1), de soldaten hadden aan het front gestreden en waren bewust geworden van hun rechten.  Overal in Europa had het revolutionair socialisme de legers aangetast en men vreesde na de wapenstilstand op 11 november 1918 dan ook het ergste in België.  Daarom kwam trouwens een regering van Nationale Unie tot stand (met de socialistische ministers Vandervelde, Anseele en Wauters) die het algemeen enkelvoudig stemrecht en Vlaams hoger onderwijs op haar programma had.  Dit gaf de zich opnieuw organiserende arbeiderspartij een enorm zelfvertrouwen.  De eerste naoorlogse verkiezingen (16 november 1919) volgens het algemeen enkelvoudig stemrecht leken er op te wijzen dat de socialisten op weg waren naar de absolute meerderheid in het Parlement: ze haalden 36,6% (70 zetels) tegen 38,75% (73 zetels) voor de katholieken en 17,64% (34 zetels) voor de liberalen.  Dit resultaat was mede te danken aan de inzet van de plaatselijke afdelingen.

Reeds in september was de Eeklose propagandaclub in het socialistisch lokaal bij Pieter De Vilder aan de Oude Kaai bijeengekomen om de verkiezingen voor te bereiden.  Het socialistische succes bij de nationale verkiezingen sterkte de Eeklose socialisten in de overtuiging dat zij ook in Eeklo op het stadhuis baas konden worden.  Op 24 april 1921 stelden zij 10 kandidaten aan de kiezers voor.  De lijst haalde 1572 stemmen (23,55%, 3 gekozenen) tegen 3291 stemmen (49,3%, 8 gekozenen) voor de katholieken en 1098 stemmen (17%, 2 gekozenen) voor de liberalen.  Voor het eerst konden Gustaaf De Hulsters, Theofiel Lampaert en Camiel Verhas een socialistische stem laten horen in de gemeenteraad.  De eerste opdracht was de socialistische organisaties uitbouwen en zoveel mogelijk arbeiders in hun aktie betrekken.

Reeds van 1894 bestond de weversvakbond Broederlijke Wevers en in 1899 werd bij Petrus De Vilder (Oude Kaai) een propagandaclub gesticht.  Tussen 1901 en 1903 was het socialistisch lokaal rechtover het station, daar ook was de winkel van de Samenwerkende Maatschappij De Toekomst, bediend door de Gentenaar Oscar De Visch.  In 1903 kochten de socialisten twee oude huisjes in de Kerkstraat (nrs. 41 en 43), die tot 1912 dienst deden als volkshuis (uitgebaat door Prosper Verhé) en coöperatief (Oscar De Visch) en die daarna onbewoonbaar werden (2).  Daar was ook de Centrale voor de bouwnijverheid en de Socialistische Werkersbond gevestigd, die tijdens de lockout van 1911 een grote rol speelde.  Na 1912 waren de Eeklose socialisten weer welkom bij Pieter De Vilder aan de Oude Kaai, waar ook de S.M. De Toekomst een onderdak vond.  Reeds voor de oorlog verhuisde de coöperatief naar de winkel van Camiel Verhas in de Kaaistraat nummer 43, vlak naast de herberg die in 1920 volkshuis zou worden (3).

Aan de oude Kaai in het witte huis (waarvan weerspiegeling in het water) woonden rechts (Zuidmoerstraat nr. 82, nu nr. 106 A. T'Jolijn) Eduard De Vilder en links (nr. 84, nu nr. 108, slagerij Hertleer) in de estaminet zijn broer Petrus De Vilder, waar vanaf 1899 de sociatisten samenkwamen.  Rechts ervan op de hofstee van Charles Van Hoorebeke hield men geregeld openluchtmeetings en sloeg men bij gelegenheid een feesttent op.  Rechts ernaast ziet men de drukbeklante estaminet van Edmond Verbiest.

Kort na de oorlog waren de opgeëisten samengekomen wat uiteindelijk resulteerde in de stichting van de S.O.S., de Socialistische Oud-Strijders.  De jongeren bruisten van enthousiasme om getuigenis af te leggen van hun geloof in het socialisme.  Ze stichtten in mei 1921 de Socialistische Footballclub Vooruitzicht (SFV), die van 1922 tot 1933 deelnam aan de competitie van het arbeidersvoetbal en daar fraaie resultaten haalde, maar dat is een andere geschiedenis.  Op 15 maart 1922 werd de Socialistische Jonge Wacht (SJW) opgericht, die met hun vlag van het gebroken geweer vooral ijverden voor pacifisme en 6 maanden legerdienst en waarvan de leden in alle groepen een vooraanstaande rol speelden.  In hetzelfde jaar werd een Eeklose afdeling van het Gentse Ziekenfonds Bond Moyson gevestigd, waarvan het belang en rol iedereen duidelijk is.  Men zat niet stil in de Kaaistraat: uit de voetbalgroep groeide in juli 1923 de Socialistische Turnkring Vooruitzicht met een atletiekgroep en basketploeg.  In 1924 kwam het tot de oprichting van de Socialistische Harmonie Vooruitzicht (SHV) en met de jaren stichtte men Het Roode Wiel (wielertoeristen, 12-6-1925), De Roode Spaarders (21-6-1925), Duivenbond De Verbroedering (november 1925), de Socialistische Schuttersmaatschappij (29-5-1928), SAROV (radioamateurs, oktober 1931), het Socialistisch Arbeidersverweer (1932) en een Biljartclub (1934).

Een paar van deze verenigingen bestaan nog, de meeste echter kenden maar een kortstondige bloei.  Feit is dat na de verkiezingen van 1926 en vooral na de elfmaandenlock-out van 1928-1929 aan de vooruitgang van het socialisme in Eeklo een einde kwam en het tot de tweede wereldoorlog zijn positie tussen katholiek en liberaal probeerde te handhaven en daar in slaagde (4).  Het peilen naar de oorzaken van stagnatie ligt buiten het bestek van deze bijdrage maar zeker is dat de katholieke arbeiders steeds beter georganiseerd waren en dat de liberalen een deel van de vrijzinnige arbeiders, die vanouds bij de liberalen aangesloten waren en die dan socialist geworden waren, hoe dan ook konden recupereren.  Dat wordt heel duidelijk vanaf de crisisjaren 1931-1932.

Men kan moeilijk het belang van het algemeen enkelvoudig stemrecht op de politieke ontwikkeling na 1918 overschatten.  Ook de twee andere grote partijen beginnen hun actiegroepen die reeds van voor de oorlog bestonden steviger uit te bouwen.  De politieke strijd wordt heviger, verbetener ook.  Men leze er Het Liberale Noorden tussen 1925 en 1930 op na om te beseffen dat elk lid, van welke (politiek gekleurde) vereniging dan ook een stem is.  Het zijn de socialisten die voor de progressieve liberalen de grootste vijanden zijn; de medestanders van vroeger in de strijd tegen het clericale kamp moeten noodzakelijkerwijze in het verdedigen van hun economische en sociale belangen met mekaar in botsing komen.  Hoewel de Eeklose socialisten nooit uitblonken in hun anticlericale houding en zeker niet antigodsdienstig waren namen zij toch altijd de verdediging op van neutrale verenigingen en instellingen.  De stichting van socialistische verenigingen is dan ook zeker een grotere bedreiging en concurrentie voor de liberalen dan voor de katholieken die zich comfortabel en onbedreigd voelen in hun meerderheid.  De Noordster, blad van de christendemocratische arbeiders, houdt zich dan ook wijselijk buiten de bitsige polemieken tussen liberalen en socialisten (5), al was het maar om geen slapende honden in eigen kamp wakker te maken en de "heren" van de Katholieke Kring zien alleszins liever een verdeelde, kakelende oppositie dan een hecht blok.  Ze bejegenen de socialisten dan ook met een zekere welwillendheid, ja zelfs sympathie: een applaus voor de eerste openbare prestaties van de socialistische turnkring en harmonie kan er af terwijl de liberalen alleen maar spotten en schimpen en personen aanvallen.  Begrijpelijk toch als men weet dat vele van hun oud-leden nu de dienst uitmaken bij de socialisten (6).

MUZIEK VERZACHT DE ZEDEN

Vóór de oorlog speelden socialistische arbeiders bij de liberale fanfare Vereenigde Vrienden of - zij het minder - bij de liberale harmonie Sint-Cecilia.  Toen er sociale conflicten waren vormden ze een stakersfanfare (7) en bliezen hun makkers moed in op instrumenten van hun liberale bazen.  Dat mocht want de liberalen geloofden toen nog dat ze arbeiders in hun kamp konden houden.  Tijdens de lock-out van 1928-1929 gaan de socialisten er terecht fier op dat ze op hun eigen instrumenten spelen in tegenstelling tot en verwijzend naar de lock-out van 1911 toen ze op instrumenten van de liberalen bliezen (8).

Muziek is altijd een sterk wapen geweest in de sociale strijd; talrijk zjjn de sociale liederen, stakersliederen, 1 mei-liederen en strijdliederen (9).  In die periode is het vooral Maurice Braet die op vergaderingen, samenkomsten en feesten voorzingt en de anderen enthousiast meetrekt.  In augustus 1928 maakt de Kortrijksaan Jos Coole zijn Strijdlied der uitgeslotene textielbewerkers van Eekloo, dat gedrukt en in heel Vlaanderen verkocht wordt ten voordele van de gelock-outeerden.  Tamboer is niet ver.

Na de oorlog komen de oud-strijders jaarlijks in november samen om hun gevallen makkers te herdenken.  Men doet een beroep op een paar oud-soldaten die in het leger hebben leren klaroen blazen om onder leiding van Maurice Braet op het graf enkele "sonneries" te blazen.  Dit is de kern waaruit de socialistische harmonie zal geboren worden.  Voor de 1 mei-vieringen van 1919 en 1920 kwamen Waarschootse muzikanten te voet naar Eeklo, formeerden met de muziekanten van Eekloo een uitgelezen fanfare en speelden flinke marchen (10).  In het begin van de jaren twintig kwamen de socialistische muzikanten van de fanfare De Eendracht van Waarschoot geregeld naar Eeklo om bepaalde plechtigheden op te luisteren, zoals de inwijding van een nieuw vaandel van de socialistische Footballclub Vooruitzicht, toen ze op 7 oktober 1923 met wel 900 man naar hun nieuw voetbalterrein in de Molenstraat trokken (11).  De Waarschootse fanfare werd reeds in de tweede helft van de 19de eeuw opgericht als neutraal (liberaal) muziek, voornamelijk samengesteld uit arbeidersjongens in tegenstelling tot Tijd en Vlijt die hoofdzakelijk uit middenstanders bestond.  Na de oorlog werd ze feitelijk een socialistische fanfare en vanaf 1927 werd ze - naar Eekloos voorbeeld - omgevormd tot socialistische harmonie De Eendracht, die nu nog bestaat.  Was er niet een beetje de vrees dat kon gebeuren zoals in Waarschoot toen de liberale bestuursleden Arthur Gillis, Herman Enke, Arthur Goethals en Charles Locufier van de fanfare Vereenigde Vrienden in 1919 hun muziek fusioneerden met de liberale harmonie Sint-Cecilia ?

DE STICHTING

Hoe dan ook het jonge en dynamische socialisme in Eeklo had een muziek nodig, het voorbeeld van Waarschoot, Assenede en Zelzate werkte aanstekelijk, men had de klaroenblazers en trommelaars in de schoot van de turnkring, een paar andere muzikanten wilden wel weg bij de liberalen en bij een grote groep jongeren was er de wil om muziek en een instrument te leren.  En in 1924 was het zover.  De directe aanleiding van de oprichting was het buitensmijten van August Vervinckt bij de liberale harmonie Sint-Cecilia.  Vervinckt was stokermachinist in de weverij Van De Putte-Baudts en ging vaak en graag toen hij de late ploeg had eerst nog een pintje drinken bij Mondjen Verbiest in de Zuidmoerstraat (zie foto 1).  In die tijd gebeurde het meer dat muzieken 's avonds - meestal de maandag - een serenade brachten aan één of ander bestuurslid of jubilaris en op een keer had Gust Vervinck, die een goed tubaspeler was, toen Sint-Cecilia door de Zuidmoerstraat stapte, met een pint bier in zijn hand door de rangen gelopen en de muziek op stelten gezet, waarop hij prompt zijn ontslag kreeg.  Was hij misschien toen al bezig met het vormen van jonge muzikanten ?  Feit is dat in het jaar 1924 een vijftiental jongeren en ouderen een paar maal in de week op de zolder van het volkshuis bij Camiel Verhas in de Kaaistraat notenleer kregen van Gust Vervinckt.  Zij leerden vlug want de wil en de inzet was groot.  De eersten dienen vermeld te worden: Désiré Goethals, August Tollenaere, Cyriel Van De Walle, Leon Vercauteren, Kamiel Impens, Lionel Vanden Bossche, Albert (de roste) Clauws, Emiel Dysserinck, Albert D'Hooge, Aimé De Vlieger, Julien Engels, Jules Verhas, Gustaaf Symoens, Camiel Terny, Jules Van De Walle, Julien Beyn, Wilfried De Vlieger.  Na enkele maanden werd het grootste werk overgenomen door de jonge Oscar D'Hondt, die zes jaar notenleer bij Jules Verhasselt achter de rug had en die benevens klarinet ook voortreffelijk piano speelde (12).  In de schoot van de partij werd een fonds opgericht om het nodige geld bijeen te krijgen om instrumenten te kopen.

De instrumenten werden nieuw aangekocht bij Fauconier in Gent.  Om alle twijfel in de toekomst uit te sluiten werd in de beker van deze bariton "Harmonie Vooruitzicht (!) Eecloo" geslagen.

Gust Vervinckt koos instrumenten uit en bij Fauconier in Gent werden bijna allemaal nieuwe instrumenten (in de oude diapason) aangekocht.  Van meetaf aan doodverfde Het Liberale Noorden de socialistische harmonie als een muziek met percenten; er zouden voor 19.000 fr. instrumenten gekocht zijn en dat was 9.000 fr. te veel, August de opeter mee 't stoksken (13) zou 30% gekregen hebben.  We kunnen deze aantijgingen zonder meer afdoen als een poging om de harmonie in diskrediet te brengen en verdeeldheid te zaaien, maar het is toch een feit dat Vervinckt - zoals alle dirigenten toen en ook nu nog - een percent had op instrumenten en muziek die hij kocht.

Overigens kregen zowel hijzelf als lesgever Oscar D'Hondt geen enkele vergoeding.  Ook voor het aankopen van muziekstukken was weinig geld voorhanden zodat het meeste met de hand gecopieerd moest worden.

Voor het kopen van muziekpartituren was maar weinig geld.  Meestal werd met de hand gecopieerd zoals deze bugelpartij van de Internationale, overgeschreven door Oscar D'Hondt.

Ondertussen waren de leerling-muzikanten zover gevorderd op hun instrument dat men kon beginnen met repetities voor heel de muziek op zaterdagavond samen met ervaren muzikanten Emiel De Jaeger (tuba), Kamiel De Wispelaere (alto), Omer Dobbelaere (tuba), Cesar Dysserinck (trombone), Machar De Jaeger (klarinet), Vincent Van Den Bossche (tuba) en Oscar D'Hondt (klarinet).  Op het einde van het jaar 1924 was men klaar om de eerste keer buiten te komen en dat zal wel gebeurd zijn want in Vooruit van 17 december 1924 roept de voetbalgroep van het Nationaal Syndicaat van Gent zijn leden op om mee te gaan naar Eeklo voor de finale van de Beker August Beyn (14): Te Eekloo worden wij met muziek afgehaald.

EERSTE OPTREDENS

Een van de eerste openbare optredens van harmonie Vooruitzicht is zo weinig socialistisch en het enige verslag ervan vinden we in het clericale weekblad De Eecloonaar !  Het is op een feest ter ere van het huwelijk van Sadi Stradiot met Rachel Duvieusart, dochter van een liberaal (15) fabrikant op zondag 18 januari 1925 in de nieuwe villa van Duvieusart in de Moeie.  Harmonie Vooruitzicht kwam muziekuitvoeringen geven ter eere van het jonge paar aan de nieuwe villa van Duvieusart...  Sommigen drinken daar voor de eerste keer champagne en komen ferm aangeschoten thuis.  Twee dagen later heeft er in de Cercle (vroegere Cercle Libéral) aan 't station een kiesmeeting plaats met Edward Anseele en Gust Gevaert.  Gustaaf De Hulsters, partijsecretaris spreekt over de bloei van het Ziekenfonds, syndicaat, harmonie en over het prachtlokaal dat binnenkort zal ingewijd worden.  De meeting wordt besloten met een dreunende Internationale (16).

Op 1 maart luistert de harmonie de finale van de voetbalbeker August Beyn op.  Een tiental leden van de harmonie zijn ook lid van de voetbalgroep SFV (17): Jules Verhas, Désiré Goethals (ook scheidsrechter en afgevaardigde), Julien Beyn, Aimé De Vlieger, Edmond De Hulsters, Emiel Blomme, Lionel Steenbeke, Cyriel Van De Walle en Wilfried De Vlieger; deze twee laatsten spelen de finale mee tegen het Nationaal Syndicaat der Spoormannen van Gent, wedstrijd die met 3-2 door Eeklo gewonnen wordt.

Het nieuwe Volkshuis uitgebaat door Julien Engels, ook al een lid van de harmonie, wordt op 14 maart 1925 in gebruik genomen.  In januari 1923 had SM Vooruit (Gent) de twee vervallen huisjes in de Kerkstraat waar tussen 1903 en 1912 het volkshuis gevestigd was, gekocht (18) en er in 1924 door aannemer Hector Roelandt een lokaal (nu Germinal) laten bouwen.

Op zaterdag 21 maart 1925 grijpt er een algemene vergadering van de harmonie met bestuursherkiezing en nadien de eerste repetitie daar plaats (19).  Nergens vonden wij de samenstelling van het bestuur terug maar oud-leden vertelden dat Theofiel Lampaert, Camiel Verhas (?), Alfons Pieters, Maurice De Geyter en waarschijnlijk August Vervinckt, Oscar D'Hondt en een paar andere muzikanten er deel van uitmaakten.

De landsverkiezingen van 5 april 1925 leveren de socialisten het hoogste aantal stemmen op dat ze ooit behaalden (39,43%); ze winnen 10 zetels (totaal 78) en totaliseren de meeste stemmen: in triomf trekt de harmonie op maandag 6 april door de stad (20).  Eén mei moest op grootse wijze gevierd worden.  Op meiavond (30 april) geven de muzikanten een concert in 't Volkshuis, dat zou zo een traditie blijven tot in de jaren dertig.  Met de leuzen "voor de achturendag en voor ontwapening" nemen alle socialistische groepen — muziek op kop — deel aan de 1 mei-optocht die om 10 uur aan 't Volkshuis vertrekt.  De harmonie bestaat dan uit een 35 spelende leden.

Op Hemelvaartdag (21 mei 1925) huldigt voetbalgroep Vooruitzicht zijn kampioenen: de tweede ploeg is kampioen in tweede afdeling (29 punten op 16 wedstrijden) en de derde ploeg in derde afdeling (13 punten uit 8 matchen !).  Op de koer van 't Volkshuis worden basketbalmatchen gespeeld tussen twee Eeklose ploegen en de Gentse clubs Voorwaarts en Eendracht, die door de harmonie aan 't station afgehaald worden.

HOEP EN HIJ GAAT

Het ondersteunen en propageren van de socialistische actie behoort in die periode tot de meest voorkomende prestaties van de harmonie Vooruitzicht: een vlaggewij ding in Waarschoot (7 juni), een stakingsmeeting (5 augustus en 5 november), de Jan Samijnhulde te Gent (6 september), hulde aan de leider van de turnkring (4 oktober), de inwijding van het Volkshuis in Sleidinge (12 oktober) en propagandatochten in de Eeklose werkersbuurten (oktober en november).  Tussendoor zijn de muzikanten nog present op Routekermis (Tieltsesteenweg) op 5 juli en Molenstraatkermis (25 september) en begeleiden ze een groot Turnfeest in 't Volkshuis ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van de BWP (Belgsche Werkliedenpartij) (15 augustus).  Op zondag 12 juli werkt de harmonie mee aan de Guldensporenviering op de Markt, voor 't eerst suksesrijk en met veel bijval schrijft De Eecloonaar (21).  Voor de eerste keer werd Sint-Cecilia gevierd op 28 november 1925: om 19 uur werd aan de muzikanten het souper aangeboden gratis, maar de ereleden en beschermleden moesten 12,5 frank betalen.  Natuurlijk moest het geld bijeengeschooid worden en dat vindt Het Liberale Noorden maar niets; de arbeiders worden zo al genoeg uitgezogen door de socialistische opeters.  Steevast laat het liberale blad zich smalend uit over 't muzieksken hoep en hij gaat met verdachtmakingen en persoonlijke aanvallen tegen Staf De Hulsters, Kamiel De Wispelaere en Gust Vervinckt (22).

Op 18 februari 1926 werkt de harmonie mee aan een turn- en variétéfeest van de Turnclub in zaal Ledeganck (later Luxor) en de eerste verjaring van de inwijding van het lokaal wordt gevierd met een concert (13 maart).  De talrijke optredens op voetbalwedstrijden bewijzen de bijzonder nauwe band die er bestaat tussen de voetbalgroep en de harmonie, alle twee met de naam Vooruitzicht.  Muziek op het voetbalterrein brengt er de stemming in.  F.C. Eeklo zou dat trouwens in de jaren dertig nadoen.  De SF Vooruitzicht organiseert zelfs ten voordele van de harmonie voor het aankopen van een vaandel de beker Mevr. G. Cornelis, waarvan Eeklo op tweede paasdag (5 april 1926) de finale wint.

Het jaar 1926 staat in het teken van de strijd tegen het opkomend fascisme, het korps ontbreekt niet op de vele meetings (17 maart, 9 april, 8 juni, 28 september, 5 oktober etc.).  Op meiavond 1926 spelen de muzikanten ten dans in een feesttent achter 't Volkshuis, 's anderendaags is er de éénmeistoet en er worden meibloempjes van 0,25 fr. verkocht ten voordele van de harmonie (23).

EEN TRIOMFDAG TE EEKLO ?

De tiende oktober zullen er gemeenteraadsverkiezingen plaatsgrijpen en van nu af staat - ook voor de harmonie - alles in het teken van de grote socialistische overwinning: openluchtmeetings in verscheidene wijken van de stad, propagandatochten, deelname aan het Guldensporenfeest op de Markt samen met de turners, concerten in 't Volkshuis tijdens de Kermis, bezoek aan wijkkermissen (Route- en Oostveldke-mis), maar vooral de plechtige inwijding van 's Volkshuis op zondag 5 september.  Een triomfdag te Eekloo bloklettert Vooruit.  Tientallen groepen uit heel Vlaanderen zakken naar Eeklo af; om 14 uur is er een grote stoet met de accordeonisten van Gent en Zelzate en met de socialistische harmonieën van Waarschoot, Assenede en Eeklo.  Honderden glunderende partijgenoten met rode bloem in het knoopsgat luisteren naar toespraken van Jan Samijn, Désiré Cnudde en Arthur Servaes, secretaris van de Eeklose afdeling van de BWP en van de Bond Moyson.  Deze Gentenaar, beschermeling van Edward Anseele was hier in 1925 aangekomen, weggepromoveerd uit Gent en hij zou tot de oorlog de voorman zijn van de Eeklose socialisten.  Hoewel hij nogal pretentieus en in Eeklo niet graag gezien is, staat hij gelet op zijn positie en na de poll op de tweede plaats op de lijst, na de volksvriend Gustaaf De Hulsters, maar vóór een andere Gentenaar Maurits De Geyter, sedert 1921 uitbater van café 't Kelderke (24).

De gemeenteraadsverkiezingen lossen de gestelde verwachtingen niet in, niettegenstaande een lichte vooruitgang tot 25,2% van de stemmen blijven de socialisten hangen op 3 verkozenen.  Ze worden zelfs voorbijgestoken door de liberalen zodat die rivaliteit moet uitdraaien op een openlijke krachtmeting.  De ontgoocheling bij vele arbeiders is groot, er vallen verwijten, er rijst twijfel.  De liberalen weten zich sterk door de winst van een zetel en beginnen arbeiders te recupereren in hun rangen.  De leiders van de liberale vakbond zijn overgelopen socialisten (25).  Gedurende een paar maanden is er van de harmonie niets te horen en Het Liberale Noorden vraagt zich af of het sossenmuziek kapot is ?  (26).  De éénmeistoet is maar een mager beestje (27) vergeleken met voorgaande jaren.  In de Kerkstraat beseft men dat er iets moet gebeuren om er de moed in te houden; een groot tuinfeest op de koer van het Volkshuis en een viertal openluchtmeetings in diverse wijken van de stad (Oostveld 6 juli, Snuifmolenstraat 13 juli, Raverschootstraat 27 juli, Oude Kaai 3 augustus).  De Eeklose leiders krijgen versterking van Gentse sprekers die telkens door de harmonie aan 't station afgehaald worden (28).  Intussen werkt Oscar D'Hondt onvermoeibaar verder aan het recruteren en vormen van jonge muzikanten vooral op klarinet en bugel en in augustus gaat er een steunlijst rond voor de aankoop van muziekinstrumenten.

Voor 1927 zal Vooruitzicht ook van een stadssubsidie kunnen genieten als ze vier (drie ?) concerten geeft op de kiosk (Markt) op 8 en 29 augustus en op 3 oktober.  Het zal wel zo geweest zijn dat de harmonie muzikaal niet kon wedijveren met de drie andere harmonieën St.Cecilia, Amicitia en St.-Georges, maar iedereen doet zijn best en wat wil je van een muziek die nog maar 3 jaar bestaat.  Het Liberale Noorden vindt dat de instrumenten niet gestemd waren en dus vals, dat er geen enkel groot stuk gespeeld werd, dat polka's, marsen en walsen nog steeds dezelfde zijn als die van de fanfare Vereenigde Vrienden destijds en dat Vooruitzicht geen hoger peil bereikt dan een "blikken muziek".  Voorts heeft het weekblad kritiek op dirigent Gust Vervinckt die zijn broek niet kan ophouden en ze om de drie maten optrekt (29).  De gebruikelijke prestaties zoals afhalen van sprekers aan het station, het aanmoedigen van de socialistische Footballclub Vooruitzicht en het begeleiden van de rouwstoet naar 't graf op 1 november maken het jaar 1927 vol.

Begin 1928 worden de repetities als volgt georganiseerd: dinsdag en vrijdag notenleer, woensdag klarinetten en koperen blaasinstrumenten, donderdag klaroenen en de zaterdagavond voor iedereen.  Er is weer geld nodig voor instrumenten en de harmonie organiseert tot einde juni een tombola (1 fr. per lot).

ELF MAANDEN LOCK-OUT !

De eerste helft van dat jaar zijn de muzikanten vrij aktief in propagandatochten, meetings, een groot turn- en variétéfeest in zaal Ledeganck op 1 maart, een concert op meiavond, éénmeistoet en SFV, die de beker Serafien D'Havé (30) organiseert (finale op 9 september door Eendracht gewonnen tegen Moeskroen met 4-1).  Intussen vieren de socialisten hun overwinning in de werkrechtersraad met een triomfbetoging op 4 juni en was er op 29 mei bij Van de Putte-Baudts een staking uitgebroken die op 1 augustus zou leiden tot de uitsluiting (lock-out) van een duizendtal socialistische arbeiders uit alle textielfabrieken in Eeklo.  De andere (± 400) textielarbeiders verklaren zich op 6 augustus solidair met hun werkmakkers, wat op 16 augustus een algemene lock-out zou teweegbrengen (31).

In volle lock-out (mei 1928 - maart 1929) werd deze vlag op zondag 28 oktober 1928 door vader Anseele aan de harmonie overhandigd.  Naast een trommel, klaroen, klarinet, schijven en triangel staan er veertien maten van de Internationate op.

Van begin juni tot einde september speelt Vooruitzicht een viertal concerten op de stadskiosk en tijdens de kermis ook in het Volkshuis.

Einde augustus komt een nationale solidariteitsbeweging met de Eeklose gelockouteerden op gang.  Iedere donderdag grijpen in de Cercle of in het Volkshuis meetings (32) plaats met veelal Gentse sprekers.  Soms trekken duizend uitgesloten arbeiders door Eeklo met de socialistische harmonie op kop.  De plechtige opening van de nieuwe Bond Moysonkliniek in Gent op 23 september, waaraan naast andere Eeklose groepen ook Vooruitzicht deelneemt neemt de vorm aan van een anti-lockoutbetoging.  De krant Vooruit verzamelt financiële steun ten belope van 940.582,7 frank, een fabuleus bedrag als men weet dat het sociaal conflict gerezen was omtrent een loonsverhoging van 5 centiem per duizend scheuten !  De Gentse coöperatie Vooruit zendt drie schepen kolen voor de gelockouteerden, geeft aankoopbons en zorgt voor aanvoer van verse vis uit de Roode Vissersvloot van Oostende (33).  De krant verwijt de liberale fabrikanten de syndicale vrijheid te wurgen en vooral het socialisme in Eeklo te willen uitroeien: ze betalen agitators en provocateurs om de staat van beleg uit te lokken (wat uiteindelijk zou gebeuren op 23 januari 1929).  Eeklose arbeiders en arbeidsters trekken wekelijks in grote getale door het Vlaamse land om souchen te verkopen en ontmoeten veel sympathie.

Op zondag 28 oktober heeft dan in Eeklo de grote anti-lockoutbetoging plaats: 7000 werklieden manifesteren tegen de vrijheidsberoving van 1500 uitgeslotenen.  Vooraf grijpt in het Volkshuis de officiële wijding plaats van de vlaggen van de harmonie en van de S.O.S. (Socialistische Oud-Strijders).  Edward Anseele zelf overhandigt het nieuwe vaandel met de woorden: Wij zijn het arbeidersleger, de soldaten van de vrede.  Elk leger heeft zijn muziek, wij hebben het onze.  Wij schenken u heden een vlag, die aan de spits moet gaan om de werkende klasse naar den triomf te leiden (34).  De betoging eindigt met een meeting in de Cercle en het zingen van strijdliederen zoals het Lied der Uitgeslotene Textielbewerkers van Eeklo van de Kortrijksaan Jozef Coole.

EEN ROODE SINT-NIKLAAS.

Op 5 december 1928 komen honderden Gentse moeders in auto's en autocars met 8 vrachtwagens speelgoed (giften uit heel Vlaanderen) naar Eeklo.  Onderweg worden ze door duizenden arbeiders enthousiast toegejuicht en in de Cercle wordt het speelgoed aan de kinderen uitgedeeld, wat overblijft wordt verloot en met dat geld zal een socialistische boekerij opgericht worden (35).  Niet alleen de harmonie Vooruitzicht werkt aan al deze manifestaties mee, ook de SFV leveren hun bijdrage.  Ten voordele van de stakers zal de internationale match Köln-Nord tegen Oost-Vlaanderen in Eeklo gespeeld worden op zondag 23 december: Wilfried De Vlieger speelt mee in de Oostvlaamse selectie die met 2-1 tegen de Duitsers verliest.

Na acht maanden sociale strijd zijn de standpunten nog niets dichter gekomen.  De arbeiders blijven solidair en de patroons zijn onbuigzaam met hun eis dat de arbeiders eerst aan het werk moeten gaan vooraleer er verder onderhandeld kan worden.  De wekelijkse meetings op donderdag gaan onver­minderd door en op 7 en 15 februari vertoont men in de Cercle Jan klopt erop, een film begeleid door koren, geestdriftig meegezongen door 1800 toeschouwers !  Op het einde van de maand februari 1929 zal er dan toch een overeenkomst tussen patroons en arbeiders gesloten worden.  De socialistische leiders worden gewaar dat de fut er begint uit te geraken.  De onverzettelijkheid van de Eeklose fabrikanten, de staat van beleg en de koudegolf van 9 tot 21 februari met nachttemperaturen tot -21" hebben de arbeiders murw gekregen.  Op donderdag 28 februari keuren 1200 aanwezigen in de Cercle het voorstel goed dat hen niets meer oplevert dan 11 maanden vroeger.  Op 3 maart kan iedereen weer aan het werk.

De lock-out heeft van de leden van de socialistische groepen een enorme inzet en veel energie gevergd, velen begrijpen dat die tevergeefs zijn geweest.  Niettegenstaande de eerbied voor de syndicale vrijheid uitdrukkelijk en als eerste punt in de overeenkomst opgenomen was kunnen vele socialisten geen werk meer vinden in Eeklo.  Dirigent August Vervinckt verhuist naar Wachtebeke, waar hij weer lid is van de liberale harmonie meldt Het Liberale Noorden niet zonder leedvermaak (36).  De schrik zit er bij velen weer in, om den brode manifesteren ze zich liever niet als socialist.

DE NIEUWE DIRIGENT

Op meiavond speelt de harmonie een kosteloos concert in 't Volkshuis en 's anderendaags zijn alle groepen gemobiliseerd voor de stoet.  Pius Ryffranck, uitgever van de Gazette van Eecloo en woonachtig in de Kerkstraat telde 38 muzikanten, 38 turners, 185 mannen en 55 vrouwen (37).  Vooruit spreekt van ongeveer 500 deelnemers (38).  Het Liberale Noorden vermeldt er 304 (39).  Een malaise doet zich in alle groepen voor, het voortbestaan van de voetbalgroep wordt zelfs in vraag gesteld (40) en een algemene vergadering voor de harmonie op zaterdag 18 mei moet klaarheid brengen: lesgever Oscar D'Hondt zal voortaan de leiding van Vooruitzicht op zich nemen.  Voor het geven van de zomerconcerten op de kiosk strijkt de harmonie een stadssubsidie van 250 fr. op en op zaterdag 24 augustus begeleidt het muziekkorps een optreden van de balletgroep van de Muide op de koer van 't Volkshuis.  De dag daarop, kermiszondag nemen de muzikanten deel aan het Groot Wederlandsch Muziekfestival met een concert om 11 uur en de gezamenlijke optocht om 14 uur (41).  Op allerheiligen trekt een socialistische rouwstoet naar 't graf om hun gevallen makkers te herdenken en de 11de verjaring van de wapenstilstand (11 november neemt de vorm aan van een grote vredes­betoging).

Na een lange winterstop herneemt het muziekkorps zijn aktiviteiten op 23 februari 1930 met een wandelconcert en serenades aan ereleden en herbergiers.  Op meiavond luisteren de partijgenoten naar het traditionele concert en 's anderendaags nemen ze deel aan de stoet.  Honderd jaar Belgische onafhankelijkheid wordt gevierd met een stoet waarin naast Vooruitzicht ook de drie andere Eeklose harmonieën opstappen.  Tielt opent op 25 mei zijn volkshuis en de muzikanten aanvaarden graag de uitnodiging om die plechtigheid op te luisteren.  Alles wijst erop dat Vooruitzicht er onder de leiding van Oscar D'Hondt muzikaal op vooruitgaat.  De vier zomerconcerten (maandag 2 juni, donderdag 31 juli, donderdag 28 augustus en maandag 29 september) worden keurig afgewerkt.  Het is een zeldzame keer dat het programma bekendgemaakt wordt en we willen het hier dan ook overnemen (42)

1.	Joie des Basses (mars) O. Rossion
2.	Concordini (ouverture dramatique) L. Derveaux
3.	Souvenir de Jeunesse (fantaisie) T. Banken
4.	Flore et Juliette (fanfaisie) A. Ellegiers
5.	La Vaillante (klaroenmars) L. Van Hoorenbeeck
6.	Concordia (fantaisie) T. Banken
7.	La fin d'un Rève (concertwals) A.L. Doyen.

Op zondag 17 augustus heeft de officiële opening van het nieuwe voetbalterrein van SF Vooruitzicht in de Raverschootstraat plaats, uiteraard opgeluisterd door de harmonie, welke altijd aan de zijde van de voetbalclub gestaan heeft (43).  De harmonie voelt zich sterk genoeg om op 7 september deel te nemen aan het Festival van Oostende.  Met twee bussen rijden ze er naartoe, betalen 18 fr. per persoon en trekken er door loting een prijs van 30 fr.  Met de socialistische Oud-Strijders gaat Vooruitzicht op 1 november naar 't kerkhof en op 10 november in een fakkeltocht met betoging tegen de oorlog.  Op 22 september wordt Eeklo opgeschud door het afzagen van de vrijheidsboom in de Tieltsesteenweg en daartegen (28 november) wordt een protestbetoging georganiseerd, waarin de socialistische harmonie de eerste plaats toebedeeld krijgt.  Ter plekke krijgt men twee uitvoeringen van het vaderlands lied te horen: een keer door drie harmonieën samen en een tweede keer door de liberale harmonie St.-Cecilia, die niet samen met Amicitia en waarschijnlijk ook liever niet met Vooruitzicht wil spelen.  Het jaar 1930 wordt op zaterdag 23 november afgesloten met het traditionele Ceciliaconcert, waarvoor sympathisanten 22,57 fr. betalen.

De voorgaande jaren waren in diverse wijken van Eeklo supporterclubs opgericht voor SFV en die organiseren de beker Arthur Servaes voor veteranen, waarvan de finale op 12 april 1931 door de harmonie opgeluisterd wordt, daarna bezoeken de muzikanten nog een vijftal café's.  Op meiavond is Vooruitzicht dan op post voor een concert en op 1 mei stapt het korps aan het hoofd van de stoet.  Het is omstreeks die tijd dat dirigent Oscar D'Hondt het voor bekeken houdt en ontslag neemt.  De gang van zaken in 't Volkshuis, het gebrek aan ernst en inzet van vele muzikanten en zijn optredens met Jazzband Diana doen de maat vol.  Ook het klaroenkorps laat het afweten.

Met de zomerconcerten (op 29 juni, 30 juli, 24 augustus en 3 september) in het vooruitzicht kijkt men uit naar een nieuwe dirigent, die men in eigen rangen niet kan vinden en daarom doet men een beroep op Kamiel Van Hoorebeke, dirigent van de socialistische harmonie De Eendracht van Waar­schoot.  Op donderdag 30 juli speelt Vooruitzicht dan zijn eerste zomerconcert van 1931 onder de knappe leiding van den nieuwen chef.  Wij moeten ronduit bekennen dat het korps er flink voorstaat.  Een paar muziekkenners drukten ons ook hun tevredenheid er over uit.  Als alle vrienden-muzikanten voort hun best doen en onze harmonie nog enkele leden méér telt, zullen wij ons binnen een paar jaren gerust met de besten kunnen "meten".  Muzikanten, eendrachtig en vol ijver aan 't werk.  't Is voor de kunst en de Partij ! (44).  De SFV organiseert op 15 augustus een groot Atletiekfeest ter gelegenheid van het ingebruiknemen van het vernieuwde voetbalplein.  Vooruitzicht brengt de atleten stoetsgewijs van het Volkshuis naar het terrein in de Raverschootstraat.  Alle Eeklose socialistische groepen nemen op 16 augustus in Gent deel aan de jubelfeesten van het 50-jarig bestaan van de Samenwerkende Maatschappij Vooruit, moeder van de Eeklose coöperatie en eigenares van 't Volks­huis.  Zoals ieder jaar gaat Vooruitzicht naar het kerkhof (1 november), houdt ze met de oud-strij ders een vredesmanifestatie met een meeting tegen de oorlog (10 november) en viert Cecilia met ondermeer herbergbezoek op zondag 6 december.

JAZZBAND

In 1932 worden de repetities steeds meer verlegd naar de donderdagavond, wat voor velen niet gelegen komt.  Steeds meer moest een beroep gedaan worden op versterking van Waarschootse muzikanten.  Het meiavondconcert wordt vervangen door een Jazzbandconcert.  Reeds van het einde van de jaren twintig grepen in het volkshuis op sacramentsdag, met de kermis of op weversmisdag jazzbandconcerten plaats vaak met piano, viool, accordeon, maar ook soms door onze Waarschootse vrienden (45).  In de schoot van de harmonie had Wilfried De Vlieger, uitstekend muzikant en tubaspeler met een paar muzikanten ook een Jazzband opgericht.  Dit ensemble zou tot 1938 het meiavondconcert blijven verzorgen.

Vooruit noemt de éénmeibetoging uitstekend geslaagd, maar klaagt over de lage opkomst (46).  Met de gemeenteraadsverkiezingen van oktober in 't vooruitzicht is dat geen comfortabel gevoel.  De economische crisis heeft om zich heengeslagen en vele arbeiders herinneren zich de lock-out van 1928-29.  De werkloosheid is hoog en de uitkering laag.  De activiteiten van de socialistische groepen lopen sterk terug.  Toch trekken de muzikanten van Vooruitzicht nog vaak naar voetbalmatchen van SFV en lopen ze voorop in propagandastoeten en kiesmeetings.  Op 9 oktober halen de socialisten 23% van de stemmen naar zich toe en dat is goed voor 3 verkozenen: Staf De Hulsters, Arthur Servaes en Rudolf Martens.  Daarmee zijn ze al dik tevreden want ze halen weer meer stemmen dan de liberalen en in de droom ooit baas te worden op het stadhuis gelooft al lang niemand meer.  De inspanningen worden verdergezet voor de wetgevende verkiezingen van december: een groot concert ter gelegenheid van weversmisdag (23 en 24 oktober), rouwstoet naar 't graf (1 november) en kiesmeetings in de Cercle (o.a. op 24 november).  De jazzband van den Biet (= Wilfried De Vlieger) is geschikter om kleine feesten op te luisteren zoals een muziekavond op 20 november, een zangfeest van de supportersclub Zwart-Rood en het oudejaarsavondfeest van SFV in het Volkshuis.

CRISIS... OOK IN DE HARMONIE

In 1933 vallen van stadswege de subsidies voor zomerconcerten weg en daarmee verdwijnt voor Vooruitzicht ook elke stimulans om beter te presteren.  Steeds minder muzikanten komen naar de repetities doordat een werkelijk doel ontbreekt en doordat dirigent Kamiel Van Hoorebeke het na een tijd laat afweten.  De activiteit een van de harmonie beperken zich tot de éénmeistoet en de rouwstoet naar het graf op Allerheiligen.  De deelname aan de stoet op 1 mei bereikt in 1933 een historische dieptepunt, De Eecloonaar spreekt van 150 betogers en Het Liberale Noorden van ongeveer 120 man, meestal van Waarschoot (47).  Het zal dan ook de laatste vooroorlogse éénmeistoet zijn.

In mei 1933 speelt SFV zijn laatste matchen, de voetbalploeg zal in het seizoen 1933-34 niet meer aantreden en daarmee valt voor Vooruitzicht weer een grote aanmoediging weg.  De getrouwe muzikanten scharen zich rond Wilfried De Vlieger, hun nieuwe dirigent, en hun aktiviteiten beperken zich steeds meer tot jazzbandconcerten in het Volkshuis: zo op een gezellig samenzijn (meiavond), op de Jaarmarkt (15 mei), tijdens de Kermis (27 en 28 augustus), op een zang- en muziekavond voor de S.O.S. (10 december) en op het kerstfeest voor de kinderen der oudstrijders (25 december).

De socialistische harmonie is op sterven na dood.  In januari 1934 logenstraft de Eeklose correspondent van Vooruit het bericht verschenen in liberale kranten als zou de harmonie ontbonden zijn, het tegendeel is waar: er gebeurt een reorganisatie van het muziekkorps en op de laatste repetitie hebben de muzikanten er flink op losgeblazen (48).  Veel meer dan zichzelf moed inblazen is dat niet.  De harmonie als muziekkorps bestaat niet meer.  Wat er overblijft zijn enkele muzikanten die meest met instrumenten van Vooruitzicht bij andere groepen spelen.  Onder impuls van Vincent Van Den Bossche (tuba) wordt op Raverschoot een "blekken muziek" De Meetjeslanders opgericht waarvan ook Gustaaf Symoens (cornet), Lionel Van Den Bossche (klarinet) en Lionel Steenbeke deel uitmaken.

DE HOEK OM...

Veel belangrijker is de oprichting van de Teerlingvrienden in het jaar 1935, gesticht door een vijftal herbergiers uit de Teerlingstraat en de Prinsenhofstraat.  Het gezelschap bestaat uit een dertigtal leden, waarvan de tien muzikanten leden zijn van Vooruitzicht.  De muzikale leiding is in handen van Wilfried De Vlieger (tuba) en Machar De Jaeger (klarinet), de overige muzikanten zijn Edmond De Hulsters (klarinet), André Lampaert (bugel), Gustaaf Symoens (cornet), Cesar Dysserinck (grote trom en schijven), Honoré Van Waes (trommel), Aimé De Vlieger (cornet), Albert (rosten) Clauws (49) (klarinet), en Désiré Goethals (bariton).  De andere leden spelen mirliton (= kazoo) of gaan gewoon mee voor 't plezier.  We kunnen de Teerlingvrienden gerust de voortzetting van Vooruitzicht noemen op het gebied van bezoek aan café's en kermissen.  Van de Kerkstraat naar de Teerlingstraat is trouwens maar de hoek om.

In 1934 en 1935 vinden we nog de deelname aan de rouwstoet op 1 november.  Er worden nog pogingen ondernomen om Vooruitzicht nieuw leven in te blazen door een prachtig concert (17 februari 1935), een meiavondconcert (30 april 1935) en een wandelconcert naar een vijftal leden-herbergiers op 14 juli 1935.  Dat moet dan zowat de laatste keer geweest zijn dat de harmonie op straat te zien was.  Teerlingvrienden of Vooruitzicht wat was tenslotte nog het verschil ?  Het meiavondconcert van 1936 wordt verzorgd door de muzikanten onzer harmonie (50).  We betwijfelen of de uitnodiging voor de repetitie van 6 augustus 1936 (alle muzikanten worden verwacht) (51) veel succes heeft gehad.  Nog een paar keer op meiavond 1937 en 1938 spelen enkele muzikanten — uit nostalgie wellicht — opwekkende aria's in 't Volkshuis onder de naam orkest Vooruitzicht (52) en dan verdwijnt de socialistische harmonie voorgoed in de nevels van de tijd.

De beste muzikanten zijn ondertussen niet blijven stilzitten en hebben zich aangesloten bij andere harmonieën.  De recuperatie van muzikanten naar de liberale harmonie Sint-Cecilia begon reeds voor de lock-out.  Nog in 1954 vinden we een zestal oud-leden van Vooruitzicht bij Sint- Cecilia: Cyriel Hugaert, Omer Dobbelaere, Julien Engels, Leopold Jacobs, Gerard Van den Driessche en Lionel Steenbeke.  In 1936 sluiten 7 leden van Vooruitzicht aan bij de neutrale (en overwegend niet-partijgebonden katholieke) harmonie Sint-Georges: Emiel Dysserinck, Aimé De Vlieger, Wilfried De Vlieger, Cesar Dysserinck, Guillaume Dysserinck, Henri Verschuere en Leon Vercauteren en later vinden we daar ook Kamiel Terny, Jef Van De Walle, André Lampaert en Oscar D'Hondt terug.  Slechts één lid Frans Ryckaert werd lid van de katholieke Harmonie Amicitia (53).

In 1938 worden de instrumenten opgevraagd want in Waarschoot kan men ze gebruiken en enkele Eeklose muzikanten blijven nog tot het uitbreken van de oorlog te Waarschoot bij de socialistische harmonie de Eendracht spelen.  Een paar muzikanten hebben nooit hun instrumenten afgegeven en de overige werden tijdens de oorlog van de zolder van het Volkshuis gehaald en verkocht.

REPERTOIRE.

Hoewel de gegevens heel schaars zijn willen we toch een poging doen om het repertoire van de socialistische harmonie gedeeltelijk te reconstrueren.  We weten al dat de harmonie muzikaal geen hoge toppen scheerde en de keuze van de stukken bleef dan ook beperkt tot een bescheiden peil.  De muzikanten beschikten naast losse partituren over een boekje ter grootte van een marsboekje waarin een dertigtal pas-redoublés, walsen, schottischen, polka's, mazurka's, fox-trots en marsen stonden.  Welke serie het was konden we niet achterhalen.

De eerste lijst bevat de namen van componisten met de titel van het stuk en het genre; de tweede lijst bevat de werken waarvan de componist ons niet bekend is.

1.	BAJUS L.	Le Mausolée	rouwmars
		Paix et travail	fantaisie
	BANKEN T.	Concordia	fantaisie
		Souvenir de jeunesse	fantaisie
	DE BOECK A.	Marche des orphelins	mars
	DE GEYTER	De Internationale	mars
	DERVEAUX L.	Concordini	ouverture
	DOYEN A.L.	La fin d'un rêve	concertwals
	ELLEGIERS A.	Flore et Juliette	fantaisie
	FAYAT H.	Bouquet d'orchidées	fantaisie
	FRANÇOIS P.	Belges !  Toujours	mars
		Légende forestière	fantaisie
	GRAMM	Socialistenmars	mars
	MAQUET H.	Vel d'hiv	pas-redoublé
	MARTIN J.	Aux morts glorieux de la grande guerre	rouwmars
	ROSSION O.	Joie des basses	mars
	VAN HOORENBEECK L.	La vaillante	klaroenmars

 

2.	Al Dansende	?
	Bellatrix	concertstuk
	Brussel-Rijssel	mars
	Lief Kind	wals
	Marianne	mars
	Le populaire	mars
	Romeo et Juliette	?
	Sagoutier	?
	Souvenir d'Anvers	?

LEDENLIJST VAN DE SOCIALISTISCHE HARMONIE VOORUITZICHT

	LEDEN	°	††	LID		INSTRUMENT	BEROEP	ADRES
				van	tot
1.	JULIEN BEYN	1900	1982	1924	1935	bugel	wolspinner	Opeisingstraat
2.	EMIEL BLOMME	1898	1965	1924	1935	grote trom	dagbladverkoper (Vooruit)	Roze 85
3.	MAURICE BRAET	1891	1955	1924	1929	klaroen (lesgever)	wolwever	Collegestraat 8
.4.	EMIEL BUYSSE	1888	1970	1925	1935	bombardon	wolwever	Keere (Waarschoot)
5.	ALBERT CLAUWS (de roste Clauws)	1910	1940	1924	1938	klarinet-saxofoon	metaalbewerker (?)	Zuidmoerstraat 100
6.	EDMOND DE HULSTERS	1910	(1955)	1924	1938	klarinet saxofoonist	meubelmaker	Prinsenhofstraat 42
7.	EMIEL DE JAEGER	1887	1940	1924	1930	tuba	wolwever	Boelare 79
8.	MACHAR DE JAEGER	1912	1976	1924	1938	klarinet	vloerlegger	Boelare 79
9.	GEORGES DE SMET (Kèzeken)	1913		1929	1935	grote tromdrager	jutebewerker	Moeie
10.	JULIEN DE SMET	1907	1980	1924	1935	bugel	wolkaarder	Moeie
11.	GEORGES DE STEUR	1913		1925	1930	klarinet	ijzerbewerker	Kaaistraat 25
12.	AIME DE VLIEGER (Jodeken)	1909		1924	1938	solocornet	doorhaler	Molenstraat Snuifmolenstraat
13.	WILFRIED DE VLIEGER (den Biet)	1905	1964	1924	1938	bariton-tuba dirigent	wolwever	Snuifmolenstraat 5
14.	KAMIEL DE WISPELAERE (de groten Buysse)	1891	1973	1924	1933	alto, bombardon	ijzerdraaier	Teerlingstraat33
15.	OSCAR D'HONDT	1903		1924	1931	klarinet dirigent	schoenmaker	Oostveldstraat 18
16.	ALBERT D'HOOGE	1907		1924	1929	2de cornet	wolwever	Zandstraat 10
17.	OMER DOBBELAERE	1896	(1955)	1924	1929	solotuba	meubelmaker	Zuidmoerstraat l75
18.	CESAR DYSERINCK	1894	1969	1924	1938	trombone-bombardon	wolspinner	Teerlingstraat 7
19.	EMIEL DYSERINCK	1916			1938	1ste klarinet	wolwever	Oostveldstraat 90
20.	WILLEM DYSSERINCK (Buzeke Pries)	1895	1972	1924	1938	trom	wolwever	Oostveldstraat 90
21.	JULIEN ENGELS	1898		1924	1927	2de tuba	vellenbewerker- lokaalhouder	Schaperijstraat 21- Kerkstraat41
22.	DESIRE GOETHALS	1894	1942	1924	1935	bariton	dagloner	Blommekens 45- Teerlingstraat 13
23.	LAMBERT GREGOIRE	1895	1956	1924	1927	grote trom, chef tamboer	wolkaarder	Boelare 156
24.	FLORENT HIMSCHOOT	1893	1952	1924	1929	trom-chef tamboer	wolscheerder, broodvoerder	Teerlingstraat 24
25.	CYRIEL HUGAERT	1914	(1967)	1924	1929	bugel	wolbewerker	Zandvleuge 100
26.	KAMIEL IMPENS	1909	1977	1924	1938	1ste klarinet	meubelmaker	Tieltsesteenweg 77
27.	LEOPOLD (Pol) JACOBS	1913		1927	1933	2de klarinet	katoen wever, vellenbewerker	Snuifmolenstraat 116
28.	ANDRE LAMPAERT (Katje)	1916	(1970)	1929	1935	bugel	doorhaler, wolwever	Teerlingstraat 13
29.	LOUIS MARTENS (Lode Koekoek)	1910	(1951)	1928	1935	klarinet	meubelmaker	Tieltsesteemweg 64
30.	FRANS RYCKAERT	1916	1984	1929	1933	sopraansaxofoon- klarinet	meubelmaker	Oostveldstraat 6 Vlaanderenstraat 40
31.	MARCEL STANDAERT	1909	(1930)	1928	1930	piston	dagloner	Schaperij 11a
32.	LIONEL STEENBEKE	1911		1925	1929	klaroen	doorhaler	Raverschootstraat 77
33.	GUSTAAF SYMOENS	1906	(1949)	1924	1932	1ste cornet	doorhaler- schoenmakersgast	Tieltsesteenweg 68
34.	KAMIEL TERNY (Teneir)	1913	1977	1924	1927	trompet	muzikant- autobestuurder	Lijnendraaierstraat 30
35.	AUGUST TOLLENAERE	1902		1924	1931	1ste cornet klaroen	garen wever- timmerman	Vrombautstraat 19
36.	GASTON VAN DE GENACHTE (Lokkie)	1907	1966	1924	1935	trom	dagloner	Teerlingstraat 27
37.	LIONEL VAN DEN BOSSCHE	1908	1973	1927	1935	2de klarinet	doorhaler	Roze 4
38.	VINCENT VAN DEN BOSSCHE	1901	1974	1924	1935	tuba	wolwever	Raverschootstraat 47
39.	ANDRE VAN DEN DRIESSCHE	1916		1929	1935	bugel	wolwever	Teerlingstraat 10
40.	GERARD VAN DEN DRIESSCHE (De Scheven)	1909		1924	1929	klaroen	spinner	Roze
41.	CYRIEL VAN DE WALLE	1898	1974	1924	1929	2de tuba- bombardon	wolspinner	Raverschootstraat 28
42.	JOZEF VAN DE WALLE	1918		1929	1938	2de klarinet	katoen wever	Hospitaalstraat 49
43.	JULES VAN DE WALLE	1896	(1946)	1924	1929	solobugel	wolwever	Molenstraat 168
44.	KAMIEL VAN HOOREBEKE	1888	1959	1927	1932	bugel-dirigent	wolwever	Waarschoot
45.	THEOFIEL VAN MEENEN	1875	1936	1924	1929	grote tromdrager	dagbladverkoper	Paardekerkhofstraat 21
46.	ALFRED VAN OVERBERGHE	1916	(1942)	1926	1933	2de klarinet	metaalbewerker	Zuidmoerstraat 68
47.	HONORE VAN WAES	1913		1925	1931	trom	riemmaker- wolbewerker	Oostveldstraat4
48.	LEO(N) VERCAUTEREN	1902	1977	1924	1932	2de cornet-bariton	wolwever	Dullaert 2-7
49.	JULES VERHAS	1903	1931	1924	1931	1ste trompet	ijzerdraaier	Vlaanderenstraat 3
50.	HENRI VERSCHUERE	1903	1963	1924	1929	trom	jutewever- betonbewerker	Lijnendraaierstraat
51.	AUGUST VERVINCKT (De Snuiver)	1882	1960	1924	1929	dirigent	vellenbewerker- stoker	Zuidmoerstraat 81

De jaartallen tussen haakjes in de kolom † duiden op het jaar waarin het lid Eeklo verlaten heeft.

Achtereenvolgens had VOORUITZICHT volgende dirigenten:

1.	1924-1929	August VERVINCKT
2.	1929-1931	Oscar D'HONDT
3.	1931-1932	Kamiel VAN HOOREBEKE
4.	1932-1938	Wilfried DE VLIEGER

De socialistische Harmonie Vooruitzicht is nooit een groot muziek geweest.  Omstreeks 1928 staat ze op haar sterkst met en veertigtal muzikanten.  De gemiddelde leeftijd is dan ongeveer 25 jaar.  In 1933 blijven er toch nog zo'n 25-tal over en een tiental getrouwen blijven tot 1938 op post.

Zestig procent van de muzikanten vindt werk in de textielsector als kaarder, spinner, scheerder, doorhaler of wever; een tien procent is houtbewerker (meubelmaker of timmerman) en negen procent metaalbewerker.  Verder vinden we vellenbewerkers, dagbladverkopers en dagloners.  De socialistische Harmonie Vooruitzicht is een uitgesproken arbeidersmuziek, allen werken in loondienst, hoewel er na de crisis van 1932 wel een paar zelfstandig worden of op naam van hun vrouw een café beginnen.  De meesten wonen in arbeidersbuurten: de legendarische Snuifmolenstraat ('t Snuifmeuleken), Teerling­straat, Prinsenhof­straat, Roze, Oostveld­straat, Schaperij­straat, Hospitaal­straat en Raverschootstraat.

In april 1931 werd deze foto genomen op het sportterrein van SFV (Socialistische Footballclub Vooruitzicht) in de Raverschootstraat (nu voetbalterrein Van Damme).  De voetballers-muzikanten Aimé en Wilfried De Vlieger, Julien Beyn, Jules Verhas en Lionel Steenbeke staan er niet bij. Staand v.l.n.r.: Honoré Van Waes (trommel), Desiré Goethals (bariton), Emiel Blomme (grote trom), August Tollenaere (cornet), Camiel Impens (klarinet), Cyriel Van de Walle (bombardon), Marcel Standaert (cornet), Vincent Van den Bossche (tuba), Emiel De Jaeger (tuba), Edmond De Hulsters (klarinet), Kamiel De Wispelaere (alto), Albert Clauws (klarinet), Oscar D'Hondt (klarinet), Cesar Dyserinck (trombone), Alfons Pieters (bestuurslid). Gehurkt v.l.n.r.: Joris De Smet (grote tromdrager), André Van Den Driessche (bugel), André Lampaert (bugel), Alfred Van Overberghe (klarinet), Frans Ryckaert (sopraansaxofoon).

Deze bijdrage tot de geschiedenis van het socialisme in Eeklo tussen de twee wereldoorlogen kon alleen tot stand komen dank zij het getuigenis en verhaal van velen, meestal oud-leden van SHV die hier alfabetisch volgen: Julien Beyn (+), Weduwe Emiel Blomme-Van Den Driessche, Jules Danneels, Georges De Smet, Aimé De Vlieger, Henri De Vlieger, Weduwe Wilfried De Vlieger-Lampaert, Oscar D'Hondt, Weduwe Cesar Dyserinck-De Lange, Emiel Dysserinck, Julien Engels, Leopold Jacobs, Frans Ryckaert, Lionel Steenbeke, August Tollenaere, Weduwe Vincent Van Den Bossche-De Metsenaere, André Van Den Driessche, Gerard Van Den Driessche, Jozef Van De Walle, Orga Van Meenen, Alfons Van Mossevelde, Honoré Van Waes, Kamiel Vervinckt (+), André Vyncke.

De oprichting van het muzikaal ensemble Vooruitzicht door Pierre Verhoeven, Oscar Van Hecke en Aimé Goemé in 1980 moge dan ook een dankbare hulde en herinnering zijn aan diegenen die hen nu 60 jaar geleden zijn voorgegaan.

BIBLIOGRAFIE
NASLAGWERKEN EN ARTIKELS
A. DE SMET, Geschiedenis der Koninklijke Harmonie St.-Georges en St.-Cecilia - Eeklo, s.l.s.d. (1980).
L. LAMPAERT, De geschiedenis van Eeklo, Eeklo, 1973.
P. ROGGHE, Een eeuw Eeklo. Proeve van sociaal-economische geschiedenis (1830-1930) in Appeltjes van 't Meetjesland (AM) 22 (1971) pp. 157-249.
C. VAN DAELE, De opkomst van het socialisme te Eeklo, licentiaatsverhandeling, Gent, 1981.
P. VAN DE WOESTYNE en L. JOCQUE, Koninklijke Katholieke Harmonie Amicitia 1881-1981. Een kroniek van 100 jaar vriendschap, in Ons Meetjesland (OM) 15 (1982). 17 (1984).
L. VERSTRAETE, Eeklo, een economische en politieke studie (1921-1940).  Onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Gent, 1981-1982.

KRANTEN EN WEEKBLADEN:
DE EECLOONAAR (DE) 73 (1921); 77 (1925); 84 (1932) en 85 (1933).
DE NOORDSTER 1 (1921) - 10 (1930).
GAZETTE VAN EECLOO (GVE) 52 (1918) - 66 (1932).
HET LIBERALE NOORDEN (HLN) 1 (1925) - 11 (1935).
VOORUIT 35 (1919) - 55 (1939).

__________________________
(1)	Zie P. Van De Woestyne: Uit het oorlogsdagboek van Victor Roegiers in O.M, 17 (1984), nr. 1 pp. 12-32.
(2)	Zie ook P. ROGGHE: Een eeuw Eeklo, Proeve van sociaal-economische geschiedenis (1830-1930) in A.M. 22 (1971) p. 221-222. Het socialistisch lokaal of volkshuis was gevestigd van:
	1899-1901	Zuidmoerstraat 84	uitgebaat door Petrus De Vilder (Volders)
	1901-1903	Statieplein 22     (= Kon. Astridpl.)	uitgebaat door Oscar De Visch
	1903-1912	Kerkstraat 41	uitgebaat door Prosper Verhé.
	1912-1920	Zuidmoerstraat 94	uitgebaat door Petrus De Vilder.
	1920-1925	Kaaistraat 43	uitgebaat door Camiel Verhas.
	1925-1927	Kerkstraat 41-43	uitgebaat door Julien Engels.
	1927-1932	Kerkstraat 41-43	uitgebaat door Alfred Boute
	1932-1938	Kerkstraat 41-43	uitgebaat door Maurice De Rycke.
	1938-——	Kerkstraat 41-43	uitgebaat door Bertha D'huyvetters (echtg. Charles Boute).
	De coöperatie De Toekomst/Vooruit was gevestigd van:
	1901-1903	Rechtover 't station	bediend door Oscar De Visch
	1903-1912	Kerkstraat 43	bediend door Oscar De Visch (tot 1906)
	1912-voor 1918	Zuidmoerstraat 86	bediend door dochter Verhas
	voor 1918 - 1923	Kaaistraat 41	bediend door dochter Verhas
	1923- __	Kerkstraat 59	bediende van SM Vooruit (Gent).
(3)	De dochter van Camie1 Verhas werkte vanaf 1912 in de coöperatief gevestigd bij Edward De Vilder.  Na een ruzie besloot men te verhuizen naar de Kaaistraat.  Het café van Verhas lag (komende van de Zuidmoerstraat) vlak voor het metaalconstructiebedrijf D. Steyaert-Heene.
(4)	Het is pas na de verkiezingen van 1932 dat de socialistische leiders inzien dat een plaats in het schepencollege alleen haalbaar is door een coalitie met de liberalen.  Ze zaten toen al meer dan tien jaar samen in de oppositie.
(5)	De Eeklose en Waarschootse socialistische afdelingen stichtten in november 1920 het weekblad Het Licht (eerste nummer 4 december 1920) dat vanaf 1925 samensmolt met de meeste andere socialistische weekbladen tot De Toekomst (vanaf mei 1934 Voor Allen).  Jammer genoeg konden we van die weekbladen slechts enkele nummers terugvinden.
(6)	o.a. Camiel Verhas, lokaalhouder.
(7)	P. ROGGHÉ: Een eeuw Eeklo, p. 239.  Paul Rogghé geeft een vrij goed overzicht van de lock-out van 1911 en van het socialisme in Eeklo voor de eerste wereldoorlog.
(8)	Vooruit 43 (1927), 10-6 en 45 (1929), 12-2.
(9)	Voor het strijdlied van de lock-out van 1911 zie Vooruit 45 (1929), 12-2. P. Rogghé vermeldt nog andere.
(10)	Vooruit 35 (1919), 4-5 en 36 (1920), 5-5.
(11)	Vooruit 39 (1923), 10-10.
(12)	Hij zou trouwens in de jaren 1926 en 1927 geregeld pianoconcerten geven in het volkshuis.
(13)	HLN 1 (1925); 5 (27-3) en 2 (1926). 17 (23-4).
(14)	Vader van Julien en Eduard Beyn, wordt de stichter van de Eeklose partij genoemd (Vooruit 40 (1924), 4-8). Zie ook P. ROGGHÉ, Een eeuw Eeklo in AM 22, p. 227, 228 en 233.
(15)	D.E. 1925, 4 (25-1).
(16)	Vooruit 41 (1925), 23-1.
(17)	De harmonie neemt trouwens de naam Vooruitzicht over van de voetbalgroep, die bij de stichting in mei 1921 aanvankelijk Vooruit genoemd werd.  In augustus 1921 krijgt ze de naam Vooruitzicht na een match tegen de voetbalgroep van de Muide (Gent) die ook Vooruitzicht heette.
(18)	Misschien slaat de koop op de winkel van SM Vooruit (in Kerkstraat nr. 59), die de kleine kwijnende coöperatie De Toekomst (eigenares van de twee huisjes ?) opslorpt.  Vooruit 39 (1923), 31-1 en 44 (1928), 15-4.  SM De Toekomst wordt ontbonden op 20 maart 1923.  De Broederlijke Wevers zouden 40.000 fr. gegeven hebben voor de bouw van 't Volkshuis (mededeling Julien Engels).
(19)	Men repeteerde op de tweede verdieping (zolder).
(20)	D.E. 1925, 15 (12-4).
(21)	D.E. 1925, 29 (19-7).  Organisator van die Guldensporenviering èn hoofdredacteur van de Eecloonaar was toen Désiré De Poortere, (later hoofd-) onderwijzer van de stadsschool, een man met een warm hart voor de werkende klasse.
(22)	HLN 1 (1925), 39 (20-11), 42 (11-12).  Theofiel Lampaert voert het woord, is hij voorzitter ?
(23)	Vooruit 42 (1926), 3-5.
(24)	Op de hoek van de Markt en de Stationsstraat (onder de kledingszaak Jocqué, nu Middenstandshuis) en later tot 1935- op de oosthoek van de Stationsstraat en de Kaaistraat (later A. Schautteet alias Pallieter nu De Klok).
(25)	Vooruit 43 (1927) 9-6.  Zo werd Julien Engels meestergast in de vellenfabriek van de liberale fabrikant Gillis.  Hij verliet natuurlijk het Volkshuis (in februari 1927) en HLN meldt op 30 november 1928 dat hij weer bij de liberale harmonie St.-Cecilia speelt.  Bij liberale fabrikanten werden toen alleen nieuwe arbeiders aangeworven nadat ze bij de liberalen gesyndiceerd waren !  (mededeling G. De Vos).
(26)	HLN 3 (1927), 10 (4-3).
(27)	GvE 61 (1927), 2893 (8-5).
(28)	Vooral Jan Samijn, - sedert de lock-out van 1911 zeer populair in Eeklo - Gust Balthasar en in mindere mate Edward Anseele en Désiré Cnudde kwamen geregeld naar Eeklo.  Vanaf 1925 hield Jozef Chalmet zitdagen in 't Volkshuis.
(29)	HLN 2 (1926), 28 (16-7), 3 (1927). 33 (12-8) en 41 (7-10).  Van hem wordt ook verteld dat hij in een stoet met zijn hemd (slip) uit zijn broek liep !
(30)	Serafien D'Havé was lid (en waarschijnlijk medestichter van) de voetbalgroep toen hij - amper 29 jaar oud op 11 juli 1921 door verdrinking om het leven kwam.  Vooruit 37 (1921), 15-7.
(31)	Zie ROGGHÉ: Een eeuw Eeklo, in A.M. 22.  De eigenlijke lock-out duurde dus een kleine 7 maanden.
(32)	We telden er meer dan 25 !
(33)	Vooruit 44 (1928), 11-11.
(34)	Vooruit 44 (1928), 29/30-10.
(35)	Vooruit 45 (1929), 20-4.  Van een boekerij in 't Volkshuis is er eerst sprake einde 1936.  Vooruit 53 (1937), 17-11.
(36)	HLN 5 (1929), 25 (21-6).
(37)	GvE 63 (1929), 2997 (5-5).
(38)	Vooruit 45 (1929), 2-5.
(39)	HLN 5 (1929), 18 (3-5).
(40)	Vooruit 45 (1929), 19-7.  Op 4 mei meldt Vooruit dat er vier plaatsen open zijn in het bestuur van SFV.
(41)	GvE 63 (1929), 3012 (18-8).
(42)	Vooruit 46 (1930), 2-6.
(43)	Vooruit 46 (1930), 15 (16-8).  Van bij de stichting van SF Vooruitzicht in 1921 speelde de voetbalgroep op een terrein in de Raverschootstraat.  Op zondag 9 september 1923 namen ze hun nieuw terrein in de Molenstraat in gebruik.  Het seizoen 1929-1930 speelde SFV niet mee in het arbeidersvoetbal en in 1930 verhuisden ze weer naar Raverschoot (later ± voetbalplein van N.V. Van Damme).  Het plein lag haaks op de Raverschootstraat en helde lichtjes af naar de IJzerstraat toe.  Zie ook P. ROGGHE, Een eeuw Eeklo in A.M. 22.
(44)	Vooruit 47 (1931), 23-7 en 2-8.
(45)	Vooruit 48 (1932), 20-3, o.a. op 21-11, 5-12 en 25-12-1926; 6-1 en 11-12-1927; 4-3-1928; 1-5, 25/26/27-8, 20/21-10-1929 ect.
(46)	Vooruit 48 (1932), 2-5.  Arthur Servaes is Eeklose correspondent voor Vooruit.
(47)	D.E. 85 (1933), 19 (7-5) en HLN 9 (1933), 19 (6-5).  Van bij de stichting kreeg VooruItzicht - vooral voor concerten - versterking van een aantal Waarschootse muzikanten.  Emiel Buysse (bombardon) en Kamiel Van Hoorebeke (bugel, later dirigent) behoorden tot de vaste waarden.  Anderen waren Remi D'hooge (klarinet), Leon Flips (klarinet), Julien Bisschops (klarinet), Maurice De Rycke (kleine trom, tussen 1932 en 1938 uitbater van 't Eekloos volkshuis), Jef De Coeyere (bugel), Charles-Louis De Rycke (trombone), Emiel De Letter (bariton) en Gustaaf Vereecke (tuba).  Mededeling van Remi D'hooge (Waarschoot).
(48)	Vooruit 50 (1934), 12-1.  De liberale harmonie staat er ook niet schitterend voor.  In 1932 was hun potentieel tot 25 teruggevallen.  D.E. 84 (1932), 30 (24-7).
(49)	Ook zijn naamgenoot (zoon van Charles en vader van Joris Clauws) speelde soms klarinet bij de Teerlingvrienden en woonde in de Teerlingstraat !
(50)	Vooruit 52 (1936), 25-4.
(51)	Vooruit 52 (1936), 4-8.
(52)	Vooruit 53 (1937), 213-5.  Jazzband Den Biet bestond nog uit: Albert Clauws, Edmond De Hulsters. Aimé en Wilfried De Vlieger, Cesar Dyserinck, Emiel en Guillaume Dysselinck, Kamiel Impens en Jef Van De Walle.
(53)	Maurice Goethals. voorzitter van Amicitia verhuurde hem een huis.

__________________________

Voetnoten

Vorig artikel: Bouwstenen tot de geschiedenis

Inhoud van 1985, jaargang 18

Volgend artikel: Heemkundige wandeling door Adegem (11)

Inhoudstafels

1968 - 1969 - 1970 - 1971 - 1972 - 1973 - 1974 - 1975 - 1976 - 1977 1978 - 1979 - 1980 - 1981 - 1982 - 1983 - 1984 - 1985 - 1986

Welkomblz van tijdschrift "Ons Meetjesland"
Doorzoek «Ons Meetjesland»!

MijnPlatteLand.com

Meest recente bijwerking :  21-04-2021
Copyright Notice (c) 2024