Vijfde Brief

Hagenau, le 21 janvier 1806

Seer Beminden Vader ende Moeder,

Naer Ul. gegroet te hebben soo laet ik ul. met desen weten als dat ik noch in volle gesondheijd ben gelijk ik van ul. gescheiden sijn.  Wat aengaet de vraegen die gij mij gedaen hebt in mijnen brief van den 11 januarij, van alle die gij mij daer geschreven hebt en heb ik noijt eenen gesien.  En ik heb noijt eenen mensch gesien van mijne kennisse van den tijd dat ik soldaet ben als Roeks van Hermelgem, en die is nu sedert 8 dagen vertrokken van Strasbourg naer Italien.

En de taele die de menschen hier spreken is Duijtsch, maer daer sijner dog weijnige in de steden of sij konnen Fransch spreken ook.  En als sij in de kerken komen, singen sij daer alle gelijk in hunne moederlijke taele.  En ik en kan niet peijnsen waerbij de menschen hier leven: hier en woord geen comerce gedaen nergens van als de boeren van hun levensmiddelen en een weijnig lijnwaet van kemp geweven, dat niet en beteekent.  Wat aengaet van mijnen pree die ik onder de soldaeten trek, dat is 10 oorden Vlaemsch gelt daegs: daer moet men alles van koopen, vleesch en wittebrood om de soupe, pataters en het wasschen van ons hemden, immers al wat wij noodig hebben.  En dat er overschiet is voor ons, soo dat er al menig mael 5 dagen passeren dat wij maer 6 oorden Vlaemsch gelt en sien.  Immers: gij en sult mij mogelijks niet willen gelooven, maer vraegt het eens aen eenen die soldaet geweest heeft, wat soldaetenleven is.

Ik en kan dat niet precies schrijven hoe dat het gaet met ons.  En daer is er wel 12 of 13 al doot die met mij opgecomen sijn, en bij naer altemael van de land sieckte, van op hun land te peijsen.  Maer tot nu toe en heb ik noch noijt sieck geweest, als drij daegen de hoofdpijn van mijn hair te snijden.  Want hier sterven van de landsieckte en sal niet waer sijn, ik soude ik seffens deserteren dat ik die mogt krijgen, maer ik ben daer niet bennauwd van.  Want wel heb ik hier verdriet.  bij wïjlen, ik hebbe er plaisier ook.  Wat aengaet van mijn Fransch te leeren, dat is nog niet veel, gesien de reden is wij zijn vele Vlaemingen bij malkanderen, en bij borgers en spreken wij niet als Duijtsch, want ik verstaen dat tegenwoordig beter als Fransch.  Daer om, als ik eens geluk sal hebben van met ul. mond aan mond te spreken, ik sal van alles wat weten.  Wat aengaet van het schrij­ven, gij en moet niet benauwd sijn van te schrijven wat gij wilt, want ik hebbe noijt geenen brief gehad die open gedaen was.  Maer gij moet die wel lakken, want dat het iet waer van belangen en dat het te voorschijn quam, ik en soude het niet weten.

De complimenten aen den heer pastoor, aen broeders en susters, aen geheel mijne famille en alle goede kennisse,

Ul. dienaer en sone

Francies Casteels