Kapel Onze-Lieve-Vrouw ten Doorn

door
E.H. G. DE SMET
onderpastoor te Kleit.
————————
 

Van een voor ons ongekende tijd af (waarschijnlijk tusschen 1750-1800) groeide een doornboom op de plaats waar nu het huis gebouwd is van Mevrouw Weduwe Edmond Versluys op het kruispunt van Urselweg, Princevelddreef en Veertig Gemeten.  In dien doornboom was door de inwoners van dien wijk een tamelijk groote veldkapel gehangen, waarin een prachtig gesneden eikenbeeld van O.L. Vrouw stond.

Op het einde van de jaren 1700 was het loten in zwang gekomen en in dienzelfden tijd bestond reeds de hofstede, nu bewoond door den Heer Emiel Focquaert.  Wanneer wij de lijst opmaken van de verschillende bewoners dier hofstede, dan vinden wij, dat voor den heer Emiel Focquaert zijn vader Francies Focquaert de pachthoeve uitbaatte in de jaren 1885.  Voor dezen vinden wij Charles-Louis De Neve, die deze in 1882 verkocht aan den heer August Pattyn van Eekloo en diezelfde Charles-Louis De Neve had deze hofstede geërfd van zijn vader Francies De Neve, die gehuwd was met Catharina Buysse, dochter van Jeroom Buysse, die zeker tot in de jaren 1818 de hofstede bewoonde.  In een verkoopakte van de hofstede dagteekenend van 18 Juli 1823, mij vroeger overhandigd door Louis De Neve zaliger gedachtenis, wordt de kapel reeds vermeld als volgt : «grond abouteerende aan den Urselschen heerweg; Oost, Zuyd en Noord d'hoirs Lieven Bonnet, ter reserve van de capelle, met twee ellen zeven palmen, vijf lignen, tien voeten rond dezelve capelle, dezelve goederen aan den verkooper competeerende bij koope gedaen jegens Hieronymus Buysse op den negen en twintigsten January, achtien honderd achtien».

Uit dien tekst van deze verkoopakte blijkt dus duidelijk dat de kapel reeds bestond in 1818.

Wanneer Jeroom Buysse de hofstede aan de kapel is komen bewonen kunnen wij dus niet juist vaststellen.  Uit het overlijdensregister der kerk van Kleit, weten wij, dat zijn dochter Catharina Buysse, die gehuwd was met Francies De Neve, overleed den 3 November 1861 en dat zij toen 59 jaar oud was, dus geboren in het jaar 1801.

Uit een bron die voorzeker van dochter op moeder 130 jaar oud is, weten wij dat voor ongeveer 130 jaar, de kapel van den Doorn door Jeroom Buysse (dus tusschen 1815-1818) zou gebouwd zijn en wel uit dankbaarheid voor O. L. Vrouw omdat zijn zoon zich vrij had getrokken bij het loten.  Die mondelinge overlevering schijnt dus niet in strijd te zijn met de geschiedkundige waarheid, daar in die jaren zijn dochter Catharina reeds 14 tot 17 jaar oud was en het best mogelijk was dat Jeroom Buysse een zoon had die ouder was dan zijn dochter Catharina.  Absolute zekerheid hebben wij niet, doch zij is alleszins ouder dan 1818, daar Jeroom Buysse reeds in die jaren de hofstede met den grond die erbij hoorde, had verkocht.

Wanneer de kapel door Jeroom Buysse in het begin van de jaren 1800 opgebouwd was, werd het Lieve Vrouwenbeeld dat prijkte in die groote veldkapel aan den doornboom op het kruispunt der hooger genoemde wegen, uit die veldkapel weggenomen en geplaatst in de nieuwe kleine steenen kapel, dicht bij de hofstede, doch de volksmond verhaalt dat 's anderendaags reeds in den vroegen morgen voorbijgangers het Lieve Vrouwbeeld terugvonden op zijn oude plaats.  Die verplaatsing gebeurde meerdere malen.  Men besloot dan de doornboom dicht bij de nieuwe kapel te planten en van dan af bleef de Lieve Vrouw tronen in de nieuwe kapel van den Doorn.

Het Lieve Vrouwbeeld is een prachtig gesneden eikenbeeld, hoogst waarschijnlijk van rond de jaren 1750; het behoort tot de Spaansche volkskunst; het meet 47 centimeter; de mantel en het kleed der Lieve Vrouw en het kleed van het Kindeken Jezus, dat zij op den arm draagt is donkerblauw geschilderd; haar aangezicht en dat van het kind zijn wit geschilderd en de Lieve Vrouw draagt lang zwart haar.

De eerste kapel, waarin nauwelijks plaats was voor vier stoelen, was in de jaren 1890 in zulken bouwvalligen toestand dat zij langs beide zijden moest geschoord worden.

De vrouw van Francies Focquaert (Amelie Van den Abeele), die in 1882 de hofstede uitbaatte, samen met de vrouw van August Van Vooren uit Maesboone (Julie Van Deynze), deden een omhaling te Kleit, te Maldegem en bij al de heeren eigenaars te Kleit, om een nieuwe kapel, de nu nog bestaande op te bouwen.  Den 15 Oogst 1895 kwam Eerwaarde Heer Pastoor Verloo in prachtigen stoet met congreganisten en leerlingen der Zondagschool naar den Doorn en wijdde de kapel.

In de jaren 1920 werd aart de kapel een nis toegevoegd en een nieuw altaar geplaatst gedeeltelijk in de nis, waarop voortaan het gekleede Lieve Vrouwbeeld prijken zou; ook werd in die jaren de groene afsluiting tusschen het altaar en de plaats voor het volk weggeruimd.

Tweemaal per jaar, in de Meimaand, gaan de Kleitenaars met honderden op beevaart naar de Kapel van O. L. Vrouw-ten-Doorn.

Op O. L. Heer Hemelvaart is het de beurt van de mannen.  Met Kruis en vaandels en 16 kleine jongens, die drie groote praalkaarsen dragen voorop, daarna het zangerskoor, gevolgd van een rij van 550 mannen, trekt men vanaf de kerk op ter beevaart naar den Doorn; onderwege bidt men luidop den Rozenkrans.  Aan de kapel een korte onderrichting, een prachtige toewijding en een dreunend Magnificat.

Den Zondag voor of na dien Hoogdag is het de beurt aan de vrouwen.  Voorafgegaan door 16 meisjes in witte kleederen die de zware praalkaarsen dragen en door groepen kinderen met bloemenruikers in de hand trekken 650 meisjes en vrouwen luid den Rozenkrans biddend op beevaart naar O. L. Vr. ten-Doorn.  Heel het jaar door wordt Maria er aangeroepen door de Kleitenaars die een bijzonder betrouwen op Haar stellen, maar ook door ontelbare vreemdelingen, want op welk uur men ook den Zondag opgaat naar de kapel van den Doorn, nooit bidt men er alleen.  Wat al stille gunsten O. L. Vrouw op die plaats aan haar vereerders heeft verleend, weten alleen Zij en haar gunstelingen.

NIHIL OBSTAT
Gandae, 14 Martii 1945
P. Joanncs a Cruce O. C. D.
Censor.
  IMPRIMATUR
Gandae, 15 Martii 1945
C. Calewaert
Vic. Gen.


DRUKK. STANDAERT-VAN STEENE, MALDEGEM.


Over dezelfde kapel door dezelfde auteur verschenen in tijdschrift «Ons Meetjesland» in 1970.

All about Kleit (in English)   Over Kleit
Fotos van Kleit

To the top of this page
All about Kleit
Our MeetjeslandTable of ContentsFind something in this Meetjesland website

MijnPlatteland homepage
MijnPlatteLand.com

Most recent update :  08-05-2022
Copyright Notice (c) 2024

Aalter
Adegem
Assenede
Balgerhoeke
Bassevelde
Bellem
Belzele
Bentille
Boekhoute
Donk
Doornzele
Eeklo
Ertvelde
Evergem
Hansbeke
Kaprijke
Kerkbrugge-Langerbrugge
Kleit
Kluizen
Knesselare
Landegem
Lembeke
Lotenhulle
Lovendegem
Maldegem
Merendree
Middelburg
Nevele
Oosteeklo
Oostwinkel
Overslag
Poeke
Poesele
Rieme
Ronsele
Sleidinge
St.-Jan-in-Eremo
St.-Kruis-Winkel
St.-Laureins
St.-Margriete
St.-Maria-Aalter
Ursel
Vinderhoute
Vosselare
Waarschoot
Wachtebeke
Waterland-Oudeman
Watervliet
Wippelgem
Zelzate
Zomergem